Kazanie 23 niedziela zwykła rok A Mannheim 2023

Upomnienie

W dzisiejszej liturgii słowa nasza uwaga skierowana jest na pozyskanie brata. Jezus celowo używa słowa brat a nie np. mężczyzna, bliźni, obcy. Użycie terminu brat, ma nam ukazać, że dla Boga wszyscy jesteśmy braćmi i siostrami. Może na co dzień nie zawsze o tym pamiętamy, bo w obecnych czasach drugiego człowieka traktujemy zazwyczaj jako rywal i przeciwnik. Tymczasem w Ewangelii Jezus każde nam postępować wbrew współczesnej logice. Naszym zadaniem jest troska o brata, aby go uratować przed błędnymi decyzjami i spróbować go przekonać do zmiany postępowania. W naszym postępowaniu mamy być naśladowcami Jezusa, który jako Dobry Pasterz opuszcza swoje owce i udaje się, aby odszukać jedną zagubioną.

Jezus w trzech etapach określa nas sposób działania. Na samym początku mamy udać się do brata i upomnieć go w cztery oczy. Greckie słowo przetłumaczone tu jako „upomnij go” znaczy „odsłonić” albo „odkryć”. Nie określa ono ostrej reprymendy, lecz akt miłości, mający pomóc drugiej osobie zobaczyć jej przewinę.

Bezpośrednia rozmowa w formie napomnienia, bez angażowania w to innych osób wspólnoty, ma zapewne na celu uniknięcie takiej sytuacji, w której napominany brat mógłby się poczuć zażenowany i zawstydzony, czy też wręcz upokorzony z powodu obecności osób nic nie wiedzących o jego niegodziwości popełnionej wobec swego brata. Kontekst sugeruje, że mogłoby tu chodzić o uniknięcie choćby nawet tylko pozoru okazania zlekceważenia, poniżenia czy wręcz pogardy przez jedną stronę lub też odczucia tegoż przez drugą.

Zwrot: jeśli cię usłucha oznacza, że dana osoba weźmie sobie do serca upomnienie i odczuje skruchę. Jeśli tak się stanie, pozyskasz swego brata, co oznacza, iż coś cennego – współbrat w wierze – zostanie odzyskane. To odzwierciedla obraz pasterza radującego się z odnalezienia zaginionej owcy.

Kiedy pierwszy sposób nie przyniesie efektu, brat, którego upominany będzie dalej trwał przy swoim, mamy sięgnąć po drugi sposób jakim jest upomnienie w obecności dwóch lub trzech świadków. Nie jest jasne czy ci ludzie mają być świadkami, którzy widzieli dokonaną przewinę, czy też służyć jako świadkowie upomnienia i reakcji grzesznika na nie. Niezależnie od tego, o który z przypadków tu chodzi, zaangażowanie w ten proces świadków ma pomóc lepiej uświadomić grzesznikowi, jak poważna jest jego sytuacja oraz doprowadzić go do skruchy.

Ostatnim sposobem na pozyskanie brata jest wezwanie autorytetu Kościoła. Jednak, jeśli grzesznik odmówi posłuchania Kościoła, ma być wyłączony ze wspólnoty i traktowany jak poganin i celnik, którzy byli postrzegani jako pozostający poza przymierzem i z którymi nie utożsamiali się zachowujący Prawo Żydzi.

Spróbujmy odnieść sytuację do nas samych. Jako ochrzczeni należymy do wspólnoty Kościoła, który jest otwarty na wszystkich jak powiedział papież Franciszek. We wspólnocie Kościoła musimy jednak zachowywać i przestrzegać prawa, które jest dane od Boga.

Kiedy członek Kościoła grzeszy Bóg upomina, abyśmy się opamiętali, bo możemy przez nasze postępowanie zatracić siebie. Bóg udziela napomnień, ponieważ kocha.

W upominaniu Bóg posługuje się wybranymi osobami, dla których nakaz upominania jest obowiązkiem. Jeżeli osoba nie chce upominać tzn., że nie zależy jej na bliźnim i jego nawróceniu. Wtedy na taką osobę spada odpowiedzialność za to, że bliźni nie wstępuje na drogę przemiany.

Upominanie może nie być przyjęte, bo osoba, do której skierowane jest słowo może je odrzucić. Wtedy sama ponosi odpowiedzialność za swoje złe postępowanie. O tym wszystkim poucza nas pierwsze czytanie.

Bóg może posłużyć się nami, aby przez nasze usta skierować do bliźniego słowo upomnienia i wezwania do zmiany życia. My mamy upominać nie we własnym imieniu, lecz Boga, bo z miłości Bożego Serca wypływa troska o to, żeby żadne Jego dziecko nie błądziło, żeby szło przez doczesność jasnym szlakiem, żeby się nie przewracało na ciemnych bezdrożach życia, żeby się nie zatraciło. I psalmista pobudził nas do tego, byśmy kilka razy zaśpiewali: Słysząc głos Pana, serc nie zatwardzajcie.

W imię miłości Ojciec Niebieski udziela nam napomnień. A my powinniśmy je usłyszeć, zastosować i nimi żyć – nie dopuszczać do tego, żeby nasze serce było zatwardziałe czy obojętne na to, co Bóg mówi.

Przede wszystkim trzeba dawać Mu w sercu przestrzeń do tego, żeby mógł nas napomnieć. Bóg udziela napomnień przede wszystkim w czasie liturgii. Ale powinniśmy umieć usłyszeć je także w czasie modlitwy. To jest przestrzeń, której mamy Mu do tego udzielać.

Po co klękamy do modlitwy? – Między innymi po to, żeby Bóg mógł nas napomnieć. W tym samym celu przychodzimy na adorację Najświętszego Sakramentu, po to otwieramy Pismo Święte – żeby Ojciec Niebieski mógł nas napomnieć. Dzięki temu stajemy się czujni i umiejętni, żeby odczytać Boże upomnienie w każdym innym momencie: skierowane przez człowieka czy jakieś wydarzenie – powinno ono do nas dotrzeć, tak powinniśmy mieć wyczulony wewnętrzny słuch. I oczywiście pod żadnym pozorem nie lekceważyć go; nie złościć się na Boga, nie podejmować bezpłodnej dyskusji z Nim, ale z całą pokorą napomnienie przyjąć. Amen.

Ks. Janusz Liszka, PMK Mannheim