Niedziela Najświętszej Trójcy, rok C (2025)Prz 8,22-31; Ps 8; Rz 5,1-5; J 16,12-15

A Bóg i tak jest inny…

Jeden z moich profesorów teologii dogmatycznej – a więc, jak się powszechnie uważa, tej najtrudniejszej z różnych nauk o Bogu – miał zwyczaj kończyć swoje wykłady zdaniem: „A Bóg i tak jest inny”.

Profesor nie był szczególnie uzdolnionym wykładowcą. Cóż nie każdy rodzi się nauczycielem i ma łatwość przekazu. A my na dodatek oczekiwaliśmy nie tylko precyzyjności wykładu, lecz i prostych odpowiedzi, takich z którymi można wyjść na kazanie i na katechezę.

Po latach, gdy sam próbuje zbliżyć się do Tajemnicy Boga, coraz bardziej odkrywam mądrość tego zdania dodawanego na zakończenie wykładu.

„A Bóg i tak jest inny”.

I chodzi tutaj o zasadniczą niemożność! Nie sposób w ludzkich słowach i w ludzkich pojęciach oddać Tajemnicy Nieskończonego Boga. Z definicji jest to niemożliwe.

Bóg zawsze pozostanie większy; zawsze coś będzie niedopowiedziane; powiedziane za mało; powiedziane nieadekwatnie.

Może więc należy się poddać?... Może należy przestać mówić o Bogu?...

Ale jeżeli to właśnie Bóg jest odpowiedzią na nasze najtrudniejsze pytania. Jeżeli jest jedyną nadzieją, tam, gdzie słabość, cierpienie i śmierć?...

Nie można o Bogu nie mówić! Nie można przestać próbować opisać Jego Tajemnicy! Zawsze jednak trzeba pamiętać, że ostatecznie Bóg nas przerasta, że nasze słowa są zbyt małe. Że On i tak jest jeszcze inny…

Tej ważnej prawdy dotykamy szczególnie dzisiaj w Uroczystość Trójcy Przenajświętszej. Bo jak opisać Trójcę?

Oczywiście można najprościej, katechizmowo…

Jest Jeden Bóg, ale w Trzech Osobach. Bóg posiada jedną, boską naturę, ale są trzy Boskie Osoby: Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty.

Ale co to naprawdę znaczy?... Czy Jeden równa się Trzy?...

Pojęcia osoby i natury stworzono czy na nowo zinterpretowano, by móc jakoś opisać Tajemnicę Trójcy Świętej. W filozofii zrobiły później te pojęcia dużą karierę, ale czy my je dzisiaj rozumiemy?...

Osoby Boskie są sobie równe, ale są różne. I jednocześnie – mając tę samą naturę – są Jednym Bogiem.

Równe Osoby Boskie różnią się relacjami. Bóg Ojciec jest tym, który odwiecznie rodzi Syna. Syn Boży jest odwiecznie rodzony przez Ojca, a Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna.

To kolejna próba przybliżenia Tajemnicy Trójcy Przenajświętszej.

Czy jest to tylko gra słowna?... Czy jest to tylko żonglowanie pojęciami?...

To jednak raczej próba opisu Rzeczywistości, która przekracza nasze ludzkie doświadczenie i dlatego wymyka się ludzkim pojęciom i ludzkiemu umysłowi.

Z jednej strony pojęcia te bronią Jedności i Jedyność Boga; z drugiej strony próbują opisać rzeczywistą różnorodność Boskich Osób.

I można zapytać: Po co tak skomplikowanie? Czy nie można prościej?…

Problem w tym, że nie można…

Nie można, jeżeli chcemy pozostać wierni Bożemu Objawieniu.

Przecież tak właśnie Tajemnicę Boga objawia nam Odwieczne Słowo - Druga Osoba Boska - Syn Boży, który stał się człowiekiem w Osobie Jezusa Chrystusa.

To On mówi o Ojcu, z którym jest Jedno i o Duchu Świętym, którego Ojciec pośle w Jego Imieniu.

Dlatego nie mamy wyjścia…

Dlatego nie mamy wyjścia i musimy zmagać się z Tajemnicą Trójcy Świętej. Musimy próbować ją opisać, świadomi jednak ograniczoności naszego umysłu, świadomi nieadekwatności naszych słów i pojęć. Bo przecież: „Bóg i tak jest jeszcze inny.”

Wśród licznych prób opisów Tajemnicy Trójcy Świętej najbardziej przemawia do mnie ta podjęta przez świętego Augustyna.

Opis ten jest krótki i prosty. I chyba najtrafniejszy.

Trójca to Miłujący, Umiłowany i Miłość uosobiona.

Trójca to Miłujący (Ojciec), Umiłowany (Syn) i Miłość uosobiona (Duch Święty).

Wyznanie wiary w Trójcę Świętą jest więc ostatecznie rozwinięciem i wykładnią jednego zdania zapisanego przez świętego Jana, Apostoła i Ewangelistę:

Bóg jest miłością. (1 J 4,8)

Trójca to Miłujący, Umiłowany i Miłość uosobiona.

I taka próba opisu Tajemnicy Trójcy Świętej ma dla nas bardzo praktyczne znaczenie.

Bóg, który jest Wspólnotą Miłości i Życia, obdarza nas życiem i miłością i wzywa nas do życia i miłości.

Wezwanie do miłości, tej najbardziej praktycznej i na co dzień wypływa z Boga, który jest miłością.

I jednocześnie Bóg Jeden w Trójcy Osób - Miłujący, Umiłowany i Miłość uosobiona – daje nam siłę do takiej miłości.

Trzeba nam więc się na Boga otwierać. Trzeba przyjmować Go do naszego życia; do naszego serca.

Przecież w Tajemnicy miłości i sakramentów już teraz mamy być mieszkaniem Trójcy Świętej.

"Jeśli Mnie kto miłuje, będzie zachowywał moją naukę, a Ojciec mój umiłuje go i przyjdziemy do niego, i będziemy u niego przebywać" (J 14, 23).  – mówi Jezus.

Celem zaś naszego życia jest wejście do doskonałej jedności Trójcy Świętej w chwale nieba.

Tylko do tej jedności nie wchodzi się inaczej, jak przez miłość. Tę najprostszą; tę na co dzień. A tutaj tak wiele nam jeszcze brakuje; a tutaj tyle jest jeszcze do zrobienia.

I każdy z nas musi zacząć od siebie. I od swojego najbliższego otoczenia.

Pytanie o Trójcę Świętą jest więc ostatecznie pytaniem o miłość.

Dziś stawia je nam Miłujący, Umiłowany i Miłość uosobiona. Dziś stawia je nam Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty - Jedyny Bóg w Trzech Osobach. Amen.

Ks. Bogusław Banach, Polska Misja Katolicka Mannheim